Czym są adaptogeny?
Adaptogeny to grupa substancji pochodząca z roślin, która zwiększa odporność naszego organizmu na stres oraz ma chronić go przed czynnikami z zewnątrz, bez wywoływania negatywnych skutków i zachwiania równowagi życiowej. Aby roślina mogła być uznana za adaptogenną, musi:
- być nietoksyczna w zalecanych dawkach
- wspierać zdolność organizmu do radzenia sobie ze stresem
- pomóc organizmowi powrócić do stanu równowagi
Wśród najpopularniejszych roślin adaptogennych wymienia się natomiast:
- korzenie żeń-szenia
- różeńca górskiego
- suszone jagody goi
- lukrecję
- ostropest plamisty
- ashwagandhę
- wąkrotkę azjatycką
Czy adaptogeny pomagają na stres?
Każda roślina adaptogenna wykazuje nieco inne spektrum działania, jednak bez wątpienia jednym z najbardziej potwierdzonych badaniami właściwości, jest pozytywny wpływ adaptogenów na stres.
Najpopularniejszym i jednocześnie najlepiej przebadanym adaptogenem jest Żeń-szeń, który w medycynie naturalnej wykorzystywany jest już od czasów starożytnych Chin. Badania wskazują na to, że żeń-szeń podawany w odpowiedniej dawce, poprawia ogólne samopoczucie, wprowadza organizm w stan wyciszenia i relaksacji, przez co może sprzyjać lepszej jakości snu.
Badania przeprowadzone w 2017 r. przez S. Lee i D. Rhee wykazało, że żeń-szeń bierze udział w regulacji osi podwzgórze-przysadka-nadnercze, która aktywowana jest w sytuacji stresowej i odpowiedzialna jest za zwiększenie produkcji kortyzolu oraz adrenaliny. Badania wykazały, że żeń-szeń może sprzyjać zmniejszeniu poziomu kortyzolu we krwi i jednocześnie może poprawiać zdolności adaptacyjne radzenia sobie z różnego rodzaju stresorami.
Pozytywny wpływ na stres ma również równie popularny adaptogen, ashwagandha. Badania Speers i in. z 2021 r. wykazały, że ashwagandha zmniejsza zmiany wywołane stresem. Inne wyniki badań pokazały, że suplementacja ashwagandhy obniża poziom kortyzolu, zmniejsza objawy stresu oraz pozytywnie wpływa na nastrój. Ponadto ashwagandha wspiera odprężenie organizmu i wykazuje działanie przeciwlękowe.
Adaptogeny – przeciwwskazania
Choć adaptogeny w odpowiednie dawce nie są toksyczne dla naszego organizmu, to tak jak w przypadku innych substancji, istnieją pewne przeciwwskazania do ich stosowania. Adaptogeny nie powinny być stosowane przez:
- kobiety w ciąży
- kobiety karmiące piersią
- dzieci poniżej 18. roku życia
Niektóre rośliny adaptogenne nie mogą być również jednocześnie przyjmowane z innymi lekami, dlatego zawsze, gdy przyjmujemy jakieś leki i chcemy zacząć stosować adaptogeny, to wówczas należy skonsultować tę kwestię z lekarzem, by upewnić się, że adaptogeny nie wywołają interakcji z lekami.
Bibliografia
Zielińska, A. (2022). Adaptogenne działanie ashwagandhy
Provino R. The role of adaptogens in stress management. Australian Journal of Medical Herbalism 2010 22(2):41-49.
Brekhman, I. I., & Dardymov, I. V. (1969). New substances of plant origin which increase nonspecific resistance. Annual Review of Pharmacology, 9(1), 419-430.
Kim, H. G., Cho, J. H., Yoo, S. R., Lee, J. S., Han, J. M., Lee, N. H., … & Son, C. G. (2013). Antifatigue effects of Panax ginseng C.A. Meyer: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial.
Reay, J. L., Kennedy, D. O., & Scholey, A. B. (2005). Effects of Panax ginseng, consumed with and without glucose, on blood glucose levels and cognitive performance during sustained 'mentally demanding’ tasks. Journal of Psychopharmacology, 19(4), 357-365.
Reay, J. L., Scholey, A. B., & Kennedy, D. O. (2010). Panax ginseng (G115) improves aspects of working memory performance and subjective ratings of calmness in healthy young adults. Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental, 25(6), 462-471.
Lee, S., & Rhee, D. K. (2017). Effects of ginseng on stress-related depression, anxiety, and the hypothalamic-pituitary-adrenal axis. Journal of ginseng research, 41(4), 589–594. https://doi.org/10.1016/j.jgr.2017.01.010
Co sądzisz o tym artykule? Podziel się opinią